Tweede Kamer weerstaat lobby NBA

Zojuist -14-2-2012 om 15.52 uur-, keurde de 2e Kamer het fusievoorstel NBA (33025) goed inclusief de amendementen scheiding controle en advies(Plasterk­-PvdA-, Irrgang­-SP- en Braak­huis­-GL-) en verplichte roulatie (van Vliet -PVV-). Dit uitsluitend bij accoun­tants­orga­nisa­ties en OOB's - Or­ga­ni­sa­ties van O­pen­baar Be­lang -. Dat zijn er niet zoveel. Deze 2 amendementen lopen vooruit op de laatste voorstellen Barnier. Inzake roulatie gaat Barnier uit van 6 jaar, het amendement gaat uit van 8 jaar. Inzake scheiding controle en advies lijkt het lijstje toegestane audit diensten van Barnier sterk op het lijstje uit het amendement: "Tot de audit­diensten wordt uitsluitend gerekend: de wet­telijke con­troles, de con­trole van de (gecon­soli­deerde) jaarre­kening, de con­trole van tussen­tijdse finan­ciële over­zichten, de verstrek­king van assu­rance met betrekking tot het directie­verslag, het verslag over corpo­rate gover­nance, risico­mana­gement en maat­schappelijk verant­woord ondernemen."

Gelegenheidswetgeving, slordig, inconsistent

Het is natuurlijk verheugend te constateren dat de lobbykracht van de Big Four afneemt ondanks het inhuren van twee ministers. De richting is goed, het resultaat is slordige en inconsistente gelegenheidswetgeving. Naast wetgevingsdetails, zijn er wezenlijke missers.

Nog maar enkele jaren geleden werd de WTA (Wet Toezicht Accountants 31270) aangepast op het hoogtepunt van de kredietcrisis. Toen waren soortgelijke amendementen absoluut niet haalbaar. Zelfs een amendement om de netwerkdefinitie te verbeteren haalde het toen al niet. De huidige netwerk definitie in de WTA is al onduidelijk door dubbelzinnig gebruik van de woorden en en of. Zonder een betere definitie van het begrip "accountantsorga­ni­satie", kunnen accountants nog veel kanten om onafhankelijkheid heen. De onafhanke­lijkheids­criteria uit de WTA botsen nu met deze fusiewet NBA. Onduidelijk bleef waarom de amendementen zich beperkten tot OOB's. Is onafhankelijkheid en roulatie bij andere grote bedrijven van minder belang of kan de wettelijke controle bij niet-OOB's dan maar beter overboord?
Om maar te zwijgen over wettelijke monopolies via deze fusiewet NBA terwijl bij de WTA de minister verklaarde “Principieel wenst het kabinet geen onge­clau­suleer­de wet­telijke mono­polies voor groe­pen van be­roepsbe­oefe­naren, zeker niet daar waar op grond van een wet­telijke norm anderen buiten die groep ook aan de gestelde norm voldoen.” en ook “Het in principe kunnen loslaten van exclusieve bevoegdheid geeft de beroepsorganisaties een additionele prikkel om kwaliteit te leveren.”

Opmerkelijk om bij een fusiewet NBA vooral de WTA deels aan te passen i.p.v. de organisatie.

Parlementair opportunisme VVD/CDA?

Het debat maakte pijnlijk duidelijk dat alleen nog de VVD en CDA de lobby NBA bijna blindelings volgde. Toch maakten bijna alle politieke partijen zich in het verleden sterk voor de 'kleine accountant'. Juist de VVD in de persoon van de heer Mulder merkte meermaals op (31270 nr. 24) dat de VVD niet zoveel op heeft met PBO's. Inmiddels is zelfs een motie Aptroot aangenomen om ze af te schaffen. CDA, samen met de PvdA en VVD, stelde samen vragen over het democratisch karakter van Nivra en de positie van kleine kantoren. Daar is niets in veranderd maar verslechterde zelfs via het nieuwe adviescollege dat verdacht veel lijkt op de ledenraad uit de Nivra-vergadering 2007, bedoeld om de invloed van ‘activistische’ collega’s te verkleinen.

Juiste prioriteitstelling overige partijen?

De PVV verlangde eerder waarborgen tegen gedwongen winkelnering. Die zijn er dus niet, integendeel. Uit deze nieuwsbrief bleek al dat bijna alle politieke partijen twijfels hadden. Niet over de fusie op zich maar over de wijze waarop accountants georganiseerd blijven. Dat bleek ook uit de zeer kritische vragen gesteld door de Kamer. Uit deze analyse daarvan blijkt dat het antwoord van de Minister op deze vragen vaak onjuist, onvolledig of inconsistent is met andere wetgeving. Soms geeft de Minister antwoord op niet gestelde vragen, sommige vragen worden in het geheel niet beantwoord. De Minister toont aan de status quo te willen handhaven. De vraag waarom de Kamer haar prioriteit legde Barnier een stapje voor te willen zijn en daarom deze antwoorden accepteerde van een Minister die zichtbaar aantoont tegenstander te zijn van pluriformiteit, maatwerk, differen­tiatie, zelfbestuur en zelfregulering bij accoun­tants, is makkelijker gesteld dan beantwoord.

Toch was deze fusiewet de plaats geweest dat goed te regelen via een federatief model. Iedere partij zal eigen redenen gehad hebben om uitgesproken twijfels in te slikken. Hoe lang dat zal standhouden is onduidelijk. De recente wetsgeschiedenis leert slechts enkele jaren.

Europa achter, Europa voor

Wat betreft de organisatie van het accountantsberoep zal het er nu de komende jaren om spannen of de 2e Kamer dit organisatieprobleem eerder oppakt dan Straatsburg of laat liggen.