Toekomst beroep volgens de NBA?

In onze vorige nieuwsbrief constateerden we dat het met de NBA de goede kant opging. Net als bij OvRAN eindelijk een compacte VGBA, be­perkt tot fundamentele beginselen. De bre­de en vage 'assurance' definitie blijft na­tuur­lijk een onding. Ieder NBA lid, vooral die in busi­ness, loopt daarmee onnodig grote risico's om de juridische oren geslagen te worden met re­gel­geving die nooit voor hem bedoeld was. Dat die AIB-leden nu eindelijk ook online kun­nen stemmen, is natuurlijk mooi mee­genomen.

Met de voorstellen van de werkgroep Toe­komst Accountantsberoep in het rapport "het publieke belang", gaat de NBA helemaal niet de goede kant op. Weer de gebruikelijke fraaie woorden over meer kwaliteit, pub­liek belang voor­op en weer wat nieuwe regelgeving in de marge. De kern van het probleem wordt daar­mee niet geraakt. Die kern is het overbruggen van een vertrouwenskloof. Net als in een huwelijk dat op de klippen dreigt te lo­pen, is deze vertrouwenskloof ontstaan door over­spannen verwachtingen aan beide zijden. Dan zijn er maar twee oplossingen: ofwel schei­den, ofwel overspannen verwachtingen bijstellen.

Overspannen verwachtingen bijstellen

Na de Pincoffs affaire in 1879 is het beroep er gaandeweg in geslaagd het publiek te over­tuigen dat de ondernemingsleiding controle be­hoeft. Dat is zo succesvol verlopen dat wet­telijke controle op ruime schaal verplicht werd gesteld. Zeer uitvoerige, complexe, poly­-interpretabele regelgeving, uitvoerige risico­analyses samen met positieve uitlatingen over de continuiteit van de onderneming, steeds dik­kere jaarrapporten, gaven het pu­bliek de indruk dat accountantsverklaringen ga­ran­ties geven voor continuïteit. Het beroep heeft aan die illusie, ook via wet- en regel­ge­ving, op al­lerlei wijzen bijgedragen zonder te vervallen in de valstrik van juridisch afdwingbare garanties. Toen recent bleek dat accountantsverklaringen geen enkele continuïteitsgarantie bieden, is het publieke vertrouwen verloren geraakt.

Een betere toekomst voor het beroep?

Op 25 november 2014 vanaf 18.00 uur in Utrecht zullen diverse gerenommeerde spre­kers toelichten hoe het beroep er in de toe­komst uit kan en moet zien. Niet alleen qua glo­bale structuur. Ook de zeer praktische vraag hoe het "ideale online accountants kantoor" er uit moet zien, komt aan de orde en kunt u ver­ge­lijken met uw eigen situatie. Twee sprekers zullen de even praktische vraag toelichten hoe de kreet "specialisatie heeft de toekomst" prak­tisch vorm kan worden gegeven. Tot slot zullen twee sprekers toelichten 'welke hervor­mings­voorstel ­len het beroep redden' U kunt dan stemmen over de vraag welke van die voor­stellen 'scheiden' betekent dan wel 'ver­wachtingen bijstellen'. Hoe dan ook moet de accountant van de toekomst zijn rol als 'vertrouwensman in het maatschappelijk verkeer' weer terug zien te winnen.

Nieuwsgierig? U kunt zich nu al hier aanmelden.

Juridische Achterhoede gevechten

Het zal sommige NBA-leden inmiddels zijn ont­gaan maar in 2006 is bij de toenmalige leden­vergaderingen een ernstig democratisch tekort gebleken. Het SWA- en WMO-bestuur hebben toen aanzetten gegeven tot diverse juridische procedures tegen onder meer de NBA en het Ministerie van Financien (Minfin). Doel daarbij is de monopoliepositie van de NBA (lees grote kantoren) te breken en de ledengroepen alle bevoegdheden te geven om goed te kunnen functioneren. De juridische insteek daarbij is in hoofd­zaak art. 11 EVRM, vrijheid van vereniging ofwel het verbod op verenigingsdwang. Voor­beeld daarbij is de Nederlandse wetgeving bij medici die verenigingsdwang expliciet verbiedt.

Het gaat nu nog om een drietal CBB-procedures. Een procedure van OvRAN tegen Minfin om art. 1 WRA, nu art. 39 lid 2 WAB, Wet Accountants­be­roep, gewijzigd te krijgen. Die procedure is al gerui­me tijd in Straatsburg beland maar wacht op de resultaten van de beide andere proce­dures. In de oudste daarvan hebben drie voormalige NBA leden, met een beroep op art. 11 EVRM, verzocht om inschrijving in het NBA-register. Dat is uiteraard geweigerd. Daarnaast heeft OvRAN een verzoek bij Minfin ingediend om via art. 28 Wet Toezicht Accountancy (WTA) eigen leden toegang te geven tot de wettelijke controle en zo de verenigingsdwang in art. 27 te doorbreken. Ook dat is uiteraard geweigerd.

Opmerkelijke uitspraken van CBB

Al eerder was duidelijk dat onze hoogste rechtscolleges zich aan verenigingsdwang weinig gelegen laten liggen. Ook CBB sloot zich bij deze traditie aan met 3 ongemotiveerde uitspraken. Volgens CBB kunnen alleen privaat­rechtelijk verenigingen zich met vrucht beroe­pen op verenigings­dwang. Een verwijzing naar de ook door Nederland getekende Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens, speci­fiek gericht tegen “tirannie en onderdrukking” door overheden mocht niet baten. Dit ondanks de tekst: “Niemand mag worden gedwongen tot een vereniging te behoren.”. Ook het beroep op meerdere EHRM en Raad van State uitspraken dat de status, privaat -of publiekrechtelijk, irre­levant is, oordeelde CBB geen woord waardig.

Helemaal opmerkelijk maar ook hoopgevend was de uitspraak: "het toetsingsverbod in art. 120 van de Grond­wet en art. 11 van de Wet Algemene Bepalingen staat er aan in de weg dat het College - in het licht van art. 8 van de Grond­wet en art. 3.3. AWB, de inner­lijke juistheid van de Wet RA beoordeelt." Dat is een grove ontken­ning van een bekende standaard­opvatting van Europese rechters. Lagere nationale rechters moeten zich voegen naar hoger Europees recht en hun jurisprudentie. Een dergelijke grove ontkenning is bijna beledigend en dat zal Straatsburg graag recht willen zetten.